Batı Trakya Edebiyatı

I. Batı Trakya'da Türkler ve Türk Dili

Bu ülkedeki Türkler ve Türkçe'nin durumuyla ilgili olarak başlıca şu gruplar üzerinde durulabilir:
a) 14. yüzyılda Gazi Evrenos Bey'in Batı Trak ya'yı fethi ile bölgeye Konya ve Balıkesir civarından gelip yerleşen, Osmanlı Türklerinin torunlan olarak yoğun bir biçimde Gümülcine ve İskeçe şehir ve köylerinde Lozan'dan beri "Resmi Azınlık" statüsünde ya şamakta olan, 150.000 nüfuslu "Batı Trakya Türkleri".
b) Etnik kökenleri Yunan yönetimlerince sürekli olarak tartışma konusu yapılmak istenen, Batı Trakya'da "Balkan Kolu" denen "Yasak Bölge"de ya şamakta olan Müslüman Pomak Türkleri.
c) Başta Rodos olmak üzere, "12 Ada Müs lüman Türkleri".
d) Türk Kökenli Hıristiyanlar: Oğuz Türk lerinden çok önceleri bölgeye kuzeyden gelip yerleşen Gagauz, Kuman-Kıpçak, Peçenek gibi boylara mensup Hıristiyan Türkler ve Lozan'dan sonra mübadele ile Anadolu ve Trakya'dan Yunanistan'a göçen ana dilleri Türkçe ama Yunan alfabesi kullanan "Karamanlı Türk Ortodokslar".

II. Batı Trakya Türkleri Basın-Yayın Faaliyetleri

Yunanistan'daki en önemli Türk topluluğu olan Batı Trakya Türkleri, Lozan'dan sonra kesintisiz olarak azınlık basım-yayın organlarına sahip olmuşlardır. Eski ve yeni harfli olarak altmıştan fazla gazete ve dergi adına ek olarak, bu Türk topluluğunun Türkiye'de üç (Bati Trakya'nın Sesi, Bati Trakya, Yeni Batı Trakya), Almanya'da üç (Almanya'dan Batı Trakya, Yeni Ses, Yeni Adım) yayın organına rastlıyoruz. Türkiye'de 1928 yılında gerçekleştirilen harf devrimi akabinde Balkanlardaki diğer Türk topluluklarında olduğu gibi Bati Trakya Türklerini de etkilemiş ve büyük ölçüde Latin alfabesi benimsenilmiştir; ancak, dini kesime mensup bazı gazete ve dergilerin 1970Tİ yıllara kadar Arap alfabesini kullanmaya devam ettiklerini görüyoruz.


III. Batı Trakya Türk Edebiyatı'nın Tanımı

Genel olarak Türk Edebiyati'nın önemli ve orjinal bir kolunu oluşturan Balkan (Rumeli) Türkleri Ede-biyatı kavramı bünyesinde, Bulgaristan Türkleri Edebiyatı, Yugoslavya Türkleri Edebiyatı, Romanya Türk-leri edebiyatı, Makedonya Türkleri Edebiyata yanında Yunanistan'da (Batı Trakya'da) oluşan edebî fa-aliyetlere "Yunanistan (Bati Trakya) Türkleri Ede-biyan" adını vermek uygun olacaktır. Başka bir ifadeyle, Batı Trakya'nın Lozan Antlaşması sonucu siyasî açıdan Yunanistan'a bırakıldığı 1923'ten günümüze kadar bu ülke ve bu bölgede Türkçe olarak gerçekleştirilen edebî faaliyetlerin bütünü bu tanıma dahil olunabilir.

IV. Batı Trakya Türkleri Edebiyatında Gençler

Bati Trakya Türkleri Edebiyatında 1980 sonrasında sağlanan en önemli gelişmelerden birisi de başta şiir türü olmak üzere 20 kadar gencin yeni bir edebiyat kuşağı halinde gündeme gelmesi gerçeğidir.

V. Almanya'da Batı Trakya Türk Edebiyatı: Almanya'daki Batı Trakya Türkleri arasında da edebî açıdan en yaygın tür "şiir"dir. Genelde klasik halk şiiri geleneğine bağlı bu şiirleri; açık imza ile yazılanlar, mahlas-müstear ad veya rumuzla yazılanlar, amatör denemeler olarak üç gruba ayırmak mümkündür.

VI. Batı Trakya Türkleri Edebiyatında Başlıca Konular

Yunanlıların bu ülkedeki Türkler üzerine uyguladığı siyasî, ekonomik, sosyal-kültürel ve dinî baskılarını sistemli bir biçimde Lozan'dan beri sürdürmesi sonucu bu ülkedeki Türk şair ve yazarlarının ele aldığı başlıca tema "Huzursuzluk" olmuştur. Bu durumda ele alınabilecek diğer bütün konular geri plana itilmiş ve ortaya "Huzursuzluk Edebiyatı" diye anılması uygun olan bir edebiyat çıkmıştır.

VII. Batı Trakya Türkleri Edebiyatında Başlıca Türler

a) Millî-dinî^geleneksel çizgi: Asım Haliloğlu, Alirıza Savaşoğlu, Hüseyin Mazlum, Salih Halil vd. bu çizgiyi edebî açıdan sürdürmüşlerdir.

b) Toplumcu çizgi: Mehmet Çolak, İbram On- sunoğlu, Refika Nazım bu çizgiyi edebî açıdan sürdürmüşlerdir.

c) Bağımsız çizgi: Mustafa Tahsin, Rahmi Ali, Naim Kazım, Hüseyin Alibabaoğlu gibi şairleri bu çiz gide değerlendirebiliriz.